Openbare aanbesteding

Waar is de tijd gebleven dat je als wethouder openbare werken gewoon een bevriende aannemer uit het dorp kon inschakelen voor de aanleg van een nieuwe weg? Tegenwoordig kan dat niet meer. Grote overheidsopdrachten moeten openbaar worden aanbesteed, zodat bedrijven uit de hele Europese Unie kunnen meedingen naar de opdracht.

De Europese richtlijnen over aanbesteding beogen fraude en vriendjespolitiek te voorkomen, de voordelen van de interne markt te benutten en de belastingbetalers te beschermen. Dat wil niet zeggen dat de aanbieder met de goedkoopste offerte altijd wint. Overheden mogen sociale en milieucriteria laten meewegen bij de keuze van een uitvoerder of leverancier. De Europese Commissie heeft handleidingen gepubliceerd voor ‘groen kopen’ en ‘sociaal kopen’.

Tegelijk krijgen overheden die op verantwoorde wijze willen aanbesteden, het soms aan de stok met diezelfde Commissie. In 2010 begon zij een rechtszaak tegen de provincie Noord-Holland, omdat die het had gewaagd specifieke keurmerken (Max Havelaar en EKO) te vermelden in een aanbesteding voor het leveren en beheren van koffieautomaten.

Onder aanvoering van de Groene fractie eist het Europees Parlement nu grotere rechtszekerheid voor lagere overheden en meer speelruimte voor het bevorderen van fair trade. Inmiddels stimuleert de Europese Commissie groene aanbestedingen actief met richtsnoeren en criteria.